Skoksyfers…!
Deur CCN Nuusredaksie
Kaapstad:- Die gemiddelde salaris van ’n staatsdienswerknemer het van R43,150 in 1995 gegroei tot ’n allemintige R566,241 in 2024, ’n styging van meer as 1200%.
Intussen sukkel miljoene Suid-Afrikaners daagliks om kos op die tafel te sit, sonder behoorlike dienslewering, werkgeleenthede of veiligheid.
In 1995 het die totale loonrekening van die staat R55 miljard beloop. In die 2023/24-boekjaar het dié bedrag opgeskiet na ’n byna ondenkbare R724 miljard. Dié bedrag, wat meer is as wat aan infrastruktuur, onderwys en gesondheidsorg saam bestee word, plaas ’n verstikkende las op die fiskus en laat belastingbetalers met min oorskiet.
Wie baat, en wie bloei?
“Hoe kan ‘n land se salarisrekening so styg, terwyl die diens aan die mense agteruitgaan?” vra Andile Mokoena, ‘n onderwyser van Soweto. “Ons skole het nog steeds geen toilette of veilige infrastruktuur nie, maar sekere staatsamptenare kry salarisse wat met uitvoerende direkteure in die privaat sektor meeding.”
Vir die gewone burger beteken dit hoër belastingdruk, verhoogde BTW en min hoop vir werkskepping. Elke rand wat na ‘n oorgeblaasde staatsalarisrekening gaan, is ‘n rand minder vir armoedeverligting, werkprogramme, en behuising.
‘N Parlement vir wie?
Wat mense verder laat kopkrap, is die feit dat die parlement verlede jaar fisies vergroot is met miljoene se bouwerk, terwyl daar steeds honderde skole met sinkdakke en hospitale sonder toerusting is.
“Ons sit met ’n vergrote parlement wat simbolies is van ’n vergrote regering, maar nie ’n vergrote ekonomie of lewensgehalte nie,” sê Estelle Naudé, ‘n ekonomiese ontleder. “Die ANC-regering het ’n staatsdiens geskep wat meer oor selfverryking as diens aan die publiek gaan.”
Wat sê die jong werklose?
“Ek het drie diplomas, maar geen werk,” sê Lungile Dlamini van die Oos-Kaap. “Die regering sê hulle het nie poste nie, maar hoe betaal hulle hierdie reuse salarisse aan duisende mense wat nie eers e-posse beantwoord nie?” Suid-Afrika se werkloosheidsyfer staan bo 30%, terwyl jeugwerkloosheid byna 60% is. Die ekonomie groei teen ’n skrale tempo, en dienslewering is in baie gemeenskappe feitlik nie-bestaande.
‘N Tyd vir herwaardering?
Kenners sê dit is tyd dat die regering sy prioriteite hersien. “Ons het ‘n kleiner, meer doeltreffende staatsdiens nodig wat regtig werk vir die mense doen, nie een wat soos ‘n eliteklub funksioneer nie,” sê Dr. Sipho Mahlangu, ‘n politieke kommentator.
Die mense op straat vra intussen eenvoudige dinge, water, elektrisiteit, veiligheid, en ’n kans om te werk. Maar daardie basiese dienste word dikwels opgeoffer ter wille van ’n staatsdiens wat al hoe meer lyk soos ’n onhanteerbare reus wat gevoed word deur die belasting van ‘n gebukte bevolking.
